Chu kỳ Mặt Trăng là gì? Cách xem chu kỳ Mặt Trăng chuẩn xác nhất

Chu kỳ Mặt Trăng được biết đến là một hiện tượng thiên văn kỳ thú có ý nghĩa sâu sắc trong văn hóa và đời sống con người. Vậy chu kỳ Mặt Trăng có tác động gì đến giấc ngủ, sức khỏe và cuộc sống hàng ngày, cách tính toán ra sao, cùng Bệnh Viện Đồng Hồ JSC theo dõi chi tiết trong bài viết dưới đây.

Tìm hiểu chu kỳ Mặt Trăng là gì?

Chu kỳ Trăng là khoảng thời gian Mặt Trăng hoàn thành một vòng quỹ đạo quanh Trái Đất, kéo dài khoảng 29,5 ngày. Sự thay đổi này được gây ra bởi góc chiếu sáng của Mặt Trời đối với Mặt Trăng và vị trí quan sát từ Trái Đất, tạo nên các giai đoạn khác nhau trong chu kỳ gồm 8 pha chính như sau:

• Trăng non (New Moon): Mặt Trăng nằm giữa Trái Đất và Mặt Trời, không quan sát thấy từ Trái Đất.
• Trăng lưỡi liềm tăng dần (Waxing Crescent): Phần sáng của Mặt Trăng bắt đầu xuất hiện dưới dạng lưỡi liềm.
• Bán nguyệt đầu tháng (First Quarter): Một nửa Mặt Trăng được chiếu sáng, xuất hiện như hình bán nguyệt.
• Trăng khuyết (Gibbous Waxing): Phần lớn Mặt Trăng được chiếu sáng, nhưng chưa đầy tròn.
• Trăng tròn (Full Moon): Mặt Trăng hoàn toàn được chiếu sáng, xuất hiện tròn đầy.
• Trăng khuyết giảm dần (Gibbous Waning): Phần sáng của Mặt Trăng bắt đầu giảm, nhưng vẫn lớn hơn nửa.
• Bán nguyệt cuối tháng (Last Quarter): Một nửa Mặt Trăng được chiếu sáng, nhưng theo hướng ngược lại so với bán nguyệt đầu tháng.
• Trăng lưỡi liềm giảm dần (Waning Crescent): Phần sáng của Mặt Trăng tiếp tục giảm, trở lại trạng thái trăng non.

Các giai đoạn của chu kỳ Mặt Trăng khi hoàn thành một vòng quỹ đạo quanh Trái Đất

Cơ chế hình thành các pha mặt trăng

Cơ chế hình thành các pha Mặt Trăng là kết quả của sự thay đổi vị trí tương đối giữa Mặt Trời, Trái Đất và Mặt Trăng trong suốt quá trình Mặt Trăng quay quanh Trái Đất. Mặt Trăng không tự phát sáng, mà chỉ phản chiếu ánh sáng từ Mặt Trời. Tại bất kỳ thời điểm nào, chỉ một nửa bề mặt Mặt Trăng được chiếu sáng, và phần được chúng ta nhìn thấy thay đổi tùy vào vị trí của Mặt Trăng trên quỹ đạo.

Khi Mặt Trăng ở giữa Trái Đất và Mặt Trời, phần sáng quay về phía Mặt Trời, ta thấy Trăng non. Khi Mặt Trăng lệch dần sang bên, phần sáng hiện ra nhiều hơn, qua các pha trăng lưỡi liềm, bán nguyệt, trăng tròn, rồi ngược lại thành trăng khuyết cho đến khi quay lại vị trí ban đầu. Các pha này không do bóng Trái Đất che phủ (trừ nguyệt thực), mà là do góc nhìn từ Trái Đất đến phần sáng của Mặt Trăng thay đổi liên tục trong chu kỳ.

Ứng dụng của chu kỳ mặt trăng

Làm cơ sở cho lịch âm

• Chu kỳ Mặt Trăng (khoảng 29,5 ngày) là nền tảng để hình thành lịch âm (âm lịch), được sử dụng rộng rãi ở nhiều quốc gia châu Á như Việt Nam, Trung Quốc, Hàn Quốc.
• Các dịp lễ truyền thống như Tết Nguyên Đán, Rằm Trung Thu, Tết Đoan Ngọ đều dựa vào pha trăng cụ thể.

Dự báo thủy triều và hàng hải

• Lực hút hấp dẫn của Mặt Trăng ảnh hưởng trực tiếp đến mực nước biển, tạo nên hiện tượng thủy triều lên xuống.
• Thủy thủ, ngư dân và các ngành vận tải biển sử dụng lịch trăng để tính toán thời điểm ra khơi an toàn và thuận lợi.

Ứng dụng trong công nghiệp hữu cơ

• Một số phương pháp canh tác truyền thống và hiện đại theo hướng hữu cơ sử dụng chu kỳ Mặt Trăng để chọn thời điểm gieo trồng, thu hoạch.
• Ví dụ: trăng non là thời điểm thích hợp để gieo trồng cây lá, trăng tròn phù hợp cho cây lấy rễ hoặc quả.

Phong thủy, tâm linh và thiền định

• Trăng tròn được cho là thời điểm năng lượng đạt đỉnh, phù hợp để thiền định, giải tỏa năng lượng tiêu cực.
• Nhiều người chọn ngày trăng non để khởi đầu điều mới, như đặt mục tiêu, khởi sự kinh doanh hoặc thực hành nghi thức tâm linh.

Quan sát thiên văn và giáo dục khoa học

• Các giai đoạn của chu kỳ Mặt Trăng là chủ đề giáo dục phổ biến trong trường học, giúp học sinh hiểu về ánh sáng, quỹ đạo và không gian.
• Đây cũng là thời điểm lý tưởng để quan sát bằng mắt thường hoặc kính thiên văn.

Cách xem chu kỳ Mặt Trăng chính xác và đơn giản nhất

Để xem chu kỳ Mặt Trăng một cách chính xác và đơn giản, bạn có thể áp dụng các phương pháp sau:

Sử dụng ứng dụng để xem chu kỳ trăng

• Bước 1: Tải ứng dụng “Moon – Current Moon Phase” từ cửa hàng ứng dụng trên thiết bị của bạn.
• Bước 2: Mở ứng dụng và chọn mục “Date”.
• Bước 3: Nhập ngày, tháng, năm cần tra cứu; ứng dụng sẽ hiển thị hình ảnh và thông tin chi tiết về pha Mặt Trăng vào ngày đó.

Ứng dụng theo dõi chu kỳ Mặt Trăng trên cả Android và iOS.

Xem chu kỳ trăng qua trang web

• Bước 1: Truy cập trang web Moon Phase.
• Bước 2: Tại mục “Calendar”, nhập tháng, năm cần tra cứu.
• Bước 3: Trang web sẽ hiển thị hình ảnh và thông tin chi tiết pha Mặt Trăng vào từng ngày ngày trong tháng đó.

Xem chu kỳ trăng trên đồng hồ Moonphase

Quan sát cửa sổ Moonphase trên đồng hồ, nơi xuất hiện hình ảnh của Mặt Trăng như sau:

• Khi Mặt Trăng hiển thị đầy đủ (tròn đầy): Đó là thời điểm trăng tròn.
• Khi cửa sổ tối hoàn toàn (không thấy trăng): Đó là thời điểm trăng non.
• Khi thấy hình ảnh Mặt Trăng dần xuất hiện nhiều hơn mỗi ngày: Đang là giai đoạn trăng khuyết (đầu tháng), tiến dần về trăng tròn.
• Khi thấy hình ảnh Mặt Trăng dần nhỏ lại mỗi ngày: Đang là giai đoạn trăng khuyết (cuối tháng), tiến dần về trăng non.

Theo dõi chu kỳ trăng trên đồng hồ Moonphase dễ dàng

Có bao nhiêu chu kỳ trăng trong tháng, trong năm?

Vì chu kỳ Mặt Trăng trong một tháng dương lịch (thường 30 hoặc 31 ngày), sẽ có một chu kỳ trăng hoàn chỉnh. Tuy nhiên, do sự chênh lệch giữa độ dài tháng và chu kỳ trăng, đôi khi trong một tháng có thể xuất hiện hai lần trăng tròn, hiện tượng này được gọi là “trăng xanh”.

Một năm dương lịch có 365 ngày. Khi chia cho độ dài của chu kỳ Mặt Trăng như sau:

Ta có: 365 (ngày) / 29,5 (ngày/chu kỳ) ≈ 12,37 (chu kỳ)

Như vậy, trong một năm, thường có khoảng 12 chu kỳ trăng. Tuy nhiên, do phần lẻ 0,37 chu kỳ, cứ khoảng 2 đến 3 năm sẽ có một năm xuất hiện 13 chu kỳ trăng, dẫn đến hiện tượng “trăng xanh” như đã đề cập.

Mối liên hệ giữa chu kỳ Mặt Trăng với sức khỏe tinh thần và cuộc sống hàng ngày

Chu kỳ Mặt Trăng không chỉ ảnh hưởng đến hiện tượng tự nhiên mà còn tác động đáng kể đến sức khỏe tinh thần và cuộc sống hàng ngày của con người.

Ảnh hưởng đến tâm trạng và hành vi

• Tăng cảm giác lo lắng và bồn chồn: Giai đoạn trăng tròn có thể khiến một số người cảm thấy lo lắng, hưng phấn hoặc nhạy cảm hơn.
• Khuếch đại cảm xúc: Ánh trăng có thể làm tăng cường các cảm xúc hiện có, khiến chúng ta phản ứng mạnh mẽ hơn với các tình huống hàng ngày.

Tác động đến chu kỳ kinh nguyệt và sinh sản

• Đồng bộ chu kỳ: Chu kỳ kinh nguyệt trung bình khoảng 28 ngày, gần tương đương với chu kỳ Mặt Trăng, dẫn đến giả thuyết về sự đồng bộ giữa hai chu kỳ này.
• Tỷ lệ sinh nở: Một số nghiên cứu ghi nhận tỷ lệ sinh nở tăng nhẹ vào thời điểm trăng tròn, mặc dù cần thêm nghiên cứu để xác nhận mối liên hệ này.

Ảnh hưởng đến các hoạt động hằng ngày

Có bằng chứng cho thấy tỷ lệ đau tim giảm đáng kể trong vòng ba ngày khi trăng non, cho thấy Mặt Trăng có thể có tác dụng có lợi lên tim trong những giai đoạn nhất định.

Xem thêm >>> Canh giờ là gì? Cách tính canh giờ nhanh nhất

Lời kết

Như vậy, bài viết trên của Bệnh Viện Đồng Hồ JSC đã giúp bạn hiểu rõ hơn về chu kỳ Mặt Trăng là gì. Mặc dù có nhiều nghiên cứu về sự tác động của chu kỳ trăng đối với giấc ngủ nhưng lại chưa có cơ sở chứng minh cụ thể và chính xác. Vì thế, những thông tin cung cấp phía trên chỉ mang tính tham khảo và dự trên một số giả thiết và nghiên cứu nhỏ.